O DIA 6 DE XUÑO de 1808 (un mes logo da sublevación en Madrid do dous de Maio) o Diario de Santiago publicaba unha noticia na que se podía ler o seguinte: “O catro do corrente mes verificouse nesta vila de Pontevedra a proclamación de Fernando VII. Ás nove da mañá concorrendo todo o pobo e as máis das xentes das aldeas inmediatas. A súa primeira dilixencia foi ir ao convento de Santa Clara polas Bandeiras, que pertencen á Virxe dos Desamparados, venerada en devandito convento”.

Segundo este xornal, ían á fronte dos pontevedreses Eduardo Osorio e Antonio Montenegro. Desde devandito convento trasladáronse á praza da Ferrería, onde se repartiron escarapelas e iniciouse o alistamento dos mozos.
No convento de Santa Clara foi onde se confeccionaron os uniformes dos mozos que pasarían a formar parte dos diferentes regimientos que se crearían para facerlle fronte ao exército napoleónico. Tamén se realizarían no convento balas para os fusís e escapularios para os que ían entregar a súa alma a Deus.
A mediados do mes de xaneiro de 1809 o exército francés derrotou aos ingleses na batalla de Elviña (A Coruña). Xa se atopan en Galicia.
O 21 de xaneiro fan a súa presenza en Pontevedra e, pouco despois, caen en mans do exército napoleónico Vigo e Tui.
Inmediatamente empézase a crear a División Miño con acuartelamiento en Entenda (Salceda de Caselas), baixo as ordes do tenente coronel García do Barrio, e pronto serían 10.000 homes os que poñerían cerco á capital de Tui, tomada polos franceses.
Trala rendición dos franceses que ocupaban Vigo, o 27 de marzo, a División xa está debidamente encadrada e composta polos seguintes regimientos e batallóns: Regimiento de Lobería, Regimiento A Unión, Regimiento da Vitoria ou da Morte, Batallón de Mourentán, Batallón do Morrazo, Legión do Ribeiro, Batallón de Monforte, Compañía do Miño, Escuadrón de Cabalería, Compañía de Artillería e Compañía de Enxeñeiros.

REGIMIENTO A UNIÓN. A súa bandeira foi bautizada o 14 de Abril de 1809 en Pontesampaio. Este regimiento estaba composto por 2.200 infantes das jurisdicciones de Cotobade, Caldevergazo (Ponte Caldelas, A Lama), Terra de Montes (Cerdedo, A Estrada, Forcarei), Peñaflor (Barro, Moraña, Portas e Caldas de Reis) e Pontevedra, baixo as ordes do recentemente ascendido coronel Pablo Morillo.
Portan o seguinte uniforme: pantalón gris, casaca azul celeste con visos encarnados.
Este regimiento tiña ademais unha sección de músicos con gaitas.

FOLLA DE SERVIZOS
27 de Abril de 1809: O Regimiento A Unión estivo presente na batalla de Casaldeirio (Valga) coa incipiente División Miño, onde foron derrotados polos franceses.
20 de Maio de 1809: Toda a División Miño sae de Pontevedra en dirección a Santiago. O día 22 chegan a Padrón e o 23 están nas proximidades de Santiago. En Galanas, a 8 km. da cidade, enfróntanse aos franceses, os cales retroceden ata Santa Susana, onde se dá o combate definitivo.
Por primeira vez o exército galego enfrontarase en campo aberto aos franceses. 8.000 infantes, case a metade deles sen armas de lume, con 100 de cabalería e 9 canóns loitarán contra 3.000 infantes, 300 de cabalería e 14 pezas ao mando do xeneral Macumme. Leste ataca aos galegos, que se manteñen firmes ata que, cansado de recibir lume cargan contra eles. Os inimigos retroceden de forma ordenada abandonando a cidade de Santiago. As baixas francesas roldaron os 400 soldados, das galegas non se dan cifras. O que si se consegue é bastante material, 600 fusís que tanto necesitaba a División Miño e 4 canóns.
O 28 de Maio de 1809 chega a Santiago o conde de Noroña, nomeado segundo xefe da División Miño, en compañía do brigadier conde de Maceda, que trae consigo 2.000 fusís e 200 reais.
O 7 e 8 de Xuño o Regimiento A Unión toma participación destacada na batalla de Pontesampaio, onde é derrotado o mariscal francés Ney.
O día 16 de Xuño chega a División Miño a Coruña logo de volver a conquistar Santiago, sendo recibida polas multitudes que abarrotaban as rúas.
O 18 de Outubro participa na vitoria da batalla de Tamames (Salamanca).
O 12 de Febreiro de 1811 participa na batalla de Badajoz, onde defende o cerro de Santa Eugenia e na súa retirada, formando cadro, o Regimiento A Unión fíxo tamén formado que rexeitou tres cargas da cabalería francesa, recibindo o Escudo de Honor de Yeltes e o seu xefe, o coronel Morillo, foi ascendido a brigadier.
O 21 de Xuño de 1813 participa na vitoria aliada na batalla de Vitoria (Álava).
O 31 de Agosto de devandito ano participa na batalla de San Marcial ( Irún), onde logra a admiración do conde-duque de Wellington.
11 de Outubro de 1813: A División Miño acabará a guerra entrando en chan francés, perseguindo ao exército napoleónico.
1815: O Regimiento A Unión forma parte da expedición Pacificadora que ao mando de Morillo partiu de España a América para sufocar os levantamientos independentistas ao mando de Simón Bolívar.
1820: O Regimiento A Unión participa en diferentes accións ao longo dos actuais países de Venezuela e Colombia, destacando o sitio de Cartagena de Indias (1815) e a terceira batalla da Porta. Ata a firma do armisticio de Trujillo entre Pablo Morillo e Simón Bolívar.
Calcúlase que a entrega das bandeiras do regimiento como exvoto á Virxe dos Desamparados realízaa Pablo Morillo e o Regimiento A Unión no convento de Santa Clara (Pontevedra) entre 1820 e 1825, supoñéndose que ambas bandeiras foron realizadas polas monxas de devandito convento, onde seguen custodiadas ata a data.

En base a todo isto é fácil comprender o por que da frase do conde-duque de Wellington o 4 de Setembro de 1813 en Lesaca (Francia): “Españois, dedicádevos a imitar aos inimitables galegos, distinguidos sexan ata o fin dos séculos por chegar no seu denuedo (valor) ata onde nunca ninguén chegou”.