A relación de Pontevedra coa literatura foi obxecto de máis dun debate na Feria do Libro e ata de estudos de investigación no ámbito universitario. Son moitos os escritores que desenvolven a súa actividade nesta cidade e inspíranse nela. Onte foi día de presentacións de novas obras, ambas de carácter histórico. Unha é a última novela de Adolfo Caamaño, titulada Cris Canalla (Ou instinto dá liberdade), da editorial A Nosa Terra. Segundo explicou o propio autor no acto celebrado no Teatro Principal, nela recrea aqueles anos de principios do século XIX nos que Galicia e Pontevedra foron invadidas polas tropas napoleónicas. Está ambientada xa que logo na Guerra da Independencia contra os franceses na comarca pontevedresa, máis concretamente en lugares crave como Ponche Sampaio, e tamén na loita da emancipación das colonias españolas en América, sobre todo no Caribe venezolano.

Os protagonistas son un mozo francés, chamado Cristian, que atraído polos ideais da Revolución Francesa alístase no exército de Napoleón e cando chega aquí decide desertar. O outro personaxe é un mozo que o autor identifica como pontevedrés, pero en realidade é, segundo o propio Caamaño, un dos dos vinte e seis nenos dun orfanato da Coruña escollidos para estender a vacina contra as vexigas polo Imperio Español e por todo o mundo coa expedición do doutor Balmis, en 1803. Ambos acaban coñecéndose nun navío da flota do xeral Trasfogueiro (heroe de Ponche Sampaio) que se dirixe a Venezuela para abortar a loita independentista do xeneral Bolívar. «Esta a historia dunha amizade en tempos complexos e de cambio, nos que se fala da liberdade, da igualdade e das primeiras democracias, nunha etapa fundamental para entender o futuro tal como é hoxe», explica Adolfo Caamaño, profesor de Historia do Colexio San Narciso de Marín, quen recoñece tamén como escritor a súa debilidade polo tema histórico.

Pontevedra ten un protagonismo especial en Cris Canalla, onde aparecen moitas personalidades históricas . Ademais do propio Trasfogueiro e Simón Bolívar, na novela destaca como personaxe crave un deputado galego nas Cortes de Cádiz, «ao que eu lle teño moito agarimo», comenta o autor. Trátase de Agustín Baamonde, «de quen atopei un documento dirixido precisamente ás Cortes de Cádiz falando dos problemas da guerra en Galicia», engade. Pero non son só os personaxes, aclara. «No relato hai moitos feitos curiosos que non coñece a xente». Por exemplo, que en 1810 creouse en Galicia un rexemento de cazadores estranxeiros composto de 1.700 desertores franceses e recrutados pola Junta de Defensa contra Napoleón, que andaban polos montes adiante para vixiar do bandidaje. E fálase tamén doutro batallón galego no que había 13 pontevedreses, chamado Batallón dos Bispos polas marcas de cor morada nos seus uniformes. Formouse en Cádiz en 1812 con mil persoas e rebeláronse porque o pacto era que o seu xefe tiña que ser un galego e ao que nomearon non o era. Caamaño asegura que é unha novela áxil, contada en primeira persoa polos seus protagonistas. Os interesados xa a poden adquirir desde fai un mes nas librerías. Para este escritor pontevedrés é a súa terceira novela, logo de Soberano e O Paxaro de mel. Foi premiado en en diversas ocasións pola súa actividade literaria e, entre outros, recibiu o premio Xohán Carballeira de poesía polo seu Poemario irlandés.

Outra publicación presentada onte na Galería Sargadelos foi Apuntamentos para a historia do asociacionismo pontevedrés 1882-1936, obra da historiadora Natalia Fraguas Fernández, editada pola Fundación Luis Tilve e prologada por Roxelio Pérez Poza. O libro é unha recompilación documental a través da prensa local e material de arquivo dos movementos asociacionistas de Pontevedra e a súa comarca desde 1882 ata o comezo da Guerra Civil Española.