A Comunidade de Montes financiou o novo instrumento, que substitúe a unha emblemática peza de máis de 200 anos
xoves 17 de Setembro de 2015 | Á. Piñeiro | Barro
Perdecanai, ano 1803. Os fregueses reúnense no atrio da súa igrexa, a de Santa María, para levantar ao seu sitio a nova campá. Foi fundida moi preto de aquí, en Souto dá Saniña, Arcos dá Condesa, no taller de Juan Jerónimo Branco de Rucende.
Suponse que o abade, Ramón Antonio Torrado, coordina a operación ou, polo menos está á corrente dos detalles. O seu nome, xunto aos dos integrantes da Sacra Familia, é a única referencia que hai no instrumento que durante 212 anos guiou aos fregueses nas súas rutinas diarias e cuxa voz se apagou fortuitamente por culpa dunha greta no seu parte superior que veu dando a lata nas tres últimas décadas.
A semana pasada, tras ser testemuña desde un dos puntos máis privilexiados de toda a parroquia de como se desenvolvían dous séculos de historia, dita campá foi xubilada con honras. De novo, un grupo de veciños reuniuse no atrio para cooperar no posible coas tarefas para descolgar o instrumento e colocar á súa substituta. O párroco agora é Ramón Millán Pardavila. O seu nome non aparece gravado na nova peza metálica, pero ademais de cooperar cos veciños accedeu a un dos seus principais desexos: quedarán coa vella campá e esta poderase visitar no interior do templo.
O fundidor desta peza tamén ten un nome distinto. Trátase de José Enrique López Ocampo, da Fundición Ocampo. A pesar diso, seguro que si hai unha similitude no ADN de ambos os artesáns, separados por 200 anos, pois pertencen á mesma familia e incluso manteñen o artesanato na mesma pedanía de Arcos dá Condesa.
A elección da fundición foi unha dos máis determinantes que tomaron os comuneiros neste proceso, que dura xa máis dun ano. O veciño da parroquia e tamén experto en campás Celso García Alonso explicou onte que «a fundición de Ocampo hoxe en día é única. Poderiamos ir a Portugal ou a calquera outro lado, pero a durabilidade, a calidade e, sobre todo, as características sonoras que teñen estas campás son inigualables», apunta. García Alonso, que editou un libro, As campás galegas. Fundicións, en cooperación coa Deputación, sabe de que fala e está especialmente satisfeito co resultado final deste traballo.
Gerino Calvo Maquieira, o que fose director da Uned en Pontevedra e que agora, desde fai un par de anos, é presidente da Comunidade de Montes de Perdecanai, asente. «Ata nos dixeron en que notas estaba afinada», engade. «Isto de financiar a campá decidírono en asemblea vos comuneiros, e estiveron dá cordo en todo, en especial en conservar a vella campá, a pesar de que nos supuxo máis gasto».
E é que o mero feito de usar o metal da campá vella na fundición para a nova supuxese un aforro de máis de 3.000 euros. A cantidade total do gasto non se atreven a dicila, aínda que matizan que está por baixo dos 10.000 euros.
O investimento valeu a pena, pois o desexo dos habitantes da zona era o de contar cun novo instrumento que se parecese en todo o posible ao anterior. Así, a forma foi copiada ao detalle e tamén se supón que ambas as campás son similares en dimensións e peso. Iso si, non son idénticas, posto que o proceso de elaboración, totalmente artesanal fai imposibles as clonacións.
Con respecto aos detalles, a nova campá naceu (é dicir, foi fundida) o 21 de agosto deste ano, día de San Pío, e pesa aproximadamente 400 quilos, suponse que o mesmo que a peza orixinaria. A fórmula da aliaxe podería ser dun 75 por cento de cobre e un 25 por cento de estaño. Esa é a proporción que os artesáns confesase que utilizan nunha entrevista mantida con Celso García para a elaboración do seu libro. «Aínda que non sei se ou queren dicir», reflexiona o autor, que enseguida conclúe: «bo, ese é un dous moitos segredos que terán para que lles saian unhas pezas tan excepcionais».
Con respecto aos usos, desde logo que as campás non son tan útiles como hai dous séculos, pero a de Perdecanai seguirá tendo traballo. «Aquí tocamos a misa os domingos, repicamos cando hai defunto, cando ou defunto está en terra, cando é ou funeral… Tamén cando hai incendios ou perigos. E non é unha campá menor. Penso que polo emprazamento dá igrexa pódese ouvir en case todas as parroquias do concello», di García Alonso. O encargado desta tarefa será o sancristán, Álvaro Castrelos, que terá ocasión incluso de facer soar o badajo por unha causa inédita: a misa por todos os veciños falecidos nos últimos douscentos anos. é unha das ideas que tiveron para conmemorar a substitución que se produciu no alto do campanario.
Celso García Alonso (izda.) e Gerino Calvo (dcha.) mostran a nova peza. GONZALO GARCÍA
NOTICIAS DE BARRO 