Os tribunais de Xustiza volveron a tombar unha nova iniciativa dos concellos 
pontevedreses mediante a cal pretendían cobrar unha compensación ante a exención do pago do 95% do Imposto de Bens Inmuebles (IBI) á concesionaria da autopista AP-9. Nesta ocasión, trátase dunha actuación que estivo coordinada desde a Diputación Provincial a través do Organismo Provincial de Xestión de Recursos Locais (o ORAL) e mediante a cal esixíase ao Goberno o pago de ata 4,2 millóns de euros para os 12 municipios que atravesa a AP-9 na provincia de Pontevedra, coa excepción da capital e Vigo.
A iniciativa presentábaa en mayo de 2009 o propio presidente da Diputación, Rafael Louzán, e o que era deputado e responsable do ORAL, Xosé Crespo. Ambos se mostraban “convencidos” de lograr o obxectivo: conseguir uns fondos que contribuirían a dar un pequeno respiro ás xa por entón debilitadas arcas municipais. Entón xa advertían de que o camiño andar era longo: “o que adoita tardar a Xustiza e neste país é bastante lenta”.
Louzán e Crespo acertaron na segunda das súas afirmacións -a lentitud da maquinaria xudicial provocou que as primeiras sentenzas sobre esta cuestión non saísen á luz ata agora- pero a súa convicción de que os concellos cobrarían resultou errónea. Case tres anos despois, as cinco primeiras sentenzas emitidas polo Tribunal Superior de Xustiza de Madrid nega aos concellos esta compensación polo IBI da AP-9 entre os anos 2007 e 2009.
Como primeiro movemento, o ORAL dirixiuse ao Ministerio de Facenda para esixir o pago desta compensación. Entón esta carteira estaba aínda en mans da ministra socialista Elena Salgado e esta respondeu que “legalmente, non hai nada que se lle deba ás facendas locais”. O Goberno Central desestimó a petición e o ORAL presentou recurso ante o Contencioso Administrativo. Isto era algo que xa prevían.
Os servizos xurídicos da Diputación acudían aos tribunais con optimismo, blandiendo entre as súas armas unha reclamación que consideraban xusta (a exención do pago do IBI á concesionaria da AP-9 susténtase nun Real Decreto aprobado na ditadura, en 1972) e sobre todo varias sentenzas dictadas polo propio Tribunal Superior de Xustiza de Madrid nas que se recoñecía o dereito dalgúns concellos a percibir ese canon. O que descoñecían entón é que o Supremo ía a enmendar a plana ao TSJM e a anular devanditos fallos xudiciais sentando, ademais, jurisprudencia.
Así o recollen as sentenzas emitidas polo TSJM ante a reclamación realizada polo ORAL desde Pontevedra na que recordan que devanditos fallos xudiciais favorables aos concellos foron anulados polo Supremo e que “nin os compromisos internacionais asumidos por España, nin a nosa Constitución nin a lexislación ordinaria impoñen ao Estado, de forma ineluctable, a obrigación de transferir aos concellos as cantidades que deixen de percibir como consecuencia dos beneficios fiscais que outorgue ou outorgue sobre tributos locais”. Tampouco ten en conta os alegatos sobre a suposta autonomía económica dos concellos para poder cobrar os impostos que lles corresponden.
Polo momento, estas cinco primeiras sentenzas emitidas polo TSJ de Madrid rexeitan as compensacións que se reclamaban polo IBI da autopista entre os anos 2006 e 2009 para os concellos de Poio (por unha cuantía total de 69.863 euros), Meis (7.948 euros), Ou Porriño (229.447 euros), Mos (145.400 euros) e Portas (420.000 euros).
A lista dos concellos afectados pola AP-9 para os que tamén se presentou reclamación complétana Pontecesures, Tui, Valla, Vilaboa, Moaña, Barro e Caldas ata sumar esta cantidade de 4,2 millóns de euros. Uns recursos que, á vista das últimas sentenzas dictadas polo TSJ de Madrid, parece que tampouco teñen moitos visos de prosperar xa que deberán ser resoltos polo mesmo tribunal.
Distintas formacións políticas, como o BNG, reclamaron no Congreso e no Senado que se acabe “cos privilexios fiscais” dos que goza a concesionaria da AP-9 como a exoneración do pago do 95% deste imposto do IBI, que é ademais un tributo municipal, e ante a mala situación económica das administracións locais.
NOTICIAS DE BARRO 